ဘၾကီးေအာင္ညာတယ္
“အေ႔ရွေက်ာင္းသား သူေတာင္းစား၊ လည္ေပၚေက်ာင္းသား အေကာင္းစား ၊ ေက်ာက္မီးေသြးမို႔ မဲသကို ၊ တို႔ေက်ာင္းသားမို႔ရဲသကို ၊ ေဟ့ လာေမာင္ရို႔၀ါး” ဟု အားရပါးရ ဆူညံစြာေအာ္ဟစ္ေျပးလႊားလာၾကေသာ ကေလးတစ္စုသည္ကား လည္ေပၚဘုန္းၾကီးေက်ာင္းသား ကေလးမ်ားျဖစ္ၾက၏။ ၄င္းတို႔ ေက်ာဘက္ တင္းခ်လယ္တစ္ကြက္
ေလာက္အကြာတြင္ ခ်ည္လံုခ်ည္ကို ပ်ာတာ ကြင္းသိုင္း၍ သင္တိုင္းအက်ၤ ီကို ေရာ့ရိေရာ့ရဲ ၀တ္လွ်က္ ေခါင္းငိုက္ဆိုက္နွင့္ တစ္လွမ္းခ်င္း လာေနေသာ ေမာင္ခ်စ္သည္ “ဧ၀ံ ေမသုတံ ဧကံ သမယံ” ဟု တတြတ္တြတ္ ရြတ္လွ်က္ ရွိ၏။
ေဆးတစ္အိုးကြ်မ္းေလာက္အၾကာတြင္ အေရွ႔သို႔ လွမ္းၾကည့္လိုက္ရာ ပန္းပုဆရာၾကီး ဦးေအာင္ခ်ာ၏ ကနဖ်င္းတဲ၌ ေက်ာင္းသားသူငယ္ခ်င္းမ်ား ၀ိုင္းအံုေနသည္ကို ေတြ ့ရေလ၏။ မိမိသည္လည္း အေၾကာင္းကို သိလိုေသာေၾကာင့္ ေျပးသြားတိုး၀င္ ၾကည့္ရွုေလ၏။
ဦးေအာင္ခ်ာသည ္ဆင္စြယ္မင္းသမီးရုပ္ကေလးတစ္ခုကို ထုလွ်က္ရွိ၏။ ထုလုပ္စျဖစ္၍ ရုပ္လံုးေပၚယံုမွ်ပင္ ရွိေသးေသာ္လည္း အရုပ္ကေလးမွာ ႏြဲ႔ေနွာင္းျဖဴေဖြး ခ်စ္စရာကေလးျဖစ္ေပ၏။ အတန္ၾကာ ေသာအခါ ေမာင္ေထြး ၊ ေမာင္ေခြး၊ ဘိုးစ ၊ ဘိုးလွတို႔တစ္စု ထျပန္သြားေလ၏။
ေမာင္ခ်စ္ကား ေျမၾကီးေပၚတြင္ ဒူးေထာက္၍ ကြပ္ပ်စ္ခါးပန္းတြင္ ေမးတင္ျပီးလွ်င္ အေငးသားၾကည့္လွ်က္ပင္ ရွိေသး၏။
“ဘၾကီးေအာင္ ၊ ဒီ မင္းသမီးရုပ္ကေလးကို ဘယ္သူ႔ေပးဖို႔ ထုေနတာလဲဟင္” ဟု မ်က္စိကေလး ေပကလပ္ လုပ္ ၍ ေမးေလ၏။
ေဆာက္ပုတ္ ႏွင့္ ေဆာက္ကေလးကို အသာခ်၍ ေဆာက္ပံုးထဲတြင္ ေဆးလိပ္တို စမ္းေနေသာ ဦးေအာင္ခ်ာက “ ငါ့တူလိုခ်င္လုိ႔လား ၊ ေငြတစ္က်ပ္ ယူခဲ့ရင္ ဘၾကီးေပးမယ္သိလား” ဟု အမွတ္မဲ႔ေျပာလိုက္ေသာအခါ မ်က္ေမွာင္ၾကံဳ႔ရင္း ေခါင္းကုတ္လွ်က္ “ေငြတစ္က်ပ္ ဆိုတာ ဘယ္နွစ္ျပားလဲ ဘၾကီးေအာင္ရဲ့” ဟု ေမးျပန္ေလ၏။
ပန္းပုဆရာၾကီးလည္း ေဆးလိပ္ကို ခ်၍ လက္၀ါးနွစ္ဖက္ ေထာင္ျပလွ်က္ “ဆယ္ျပား ဆယ္ျပား ေျခာက္ခါ၊ ေနာက္ျပီးေတာ့ ေလးျပား ထည့္ ၊ ေပါင္း ေျခာက္ဆယ္နဲ့ ေလးျပား ၊ အဲသေလာက္ကို တစ္က်ပ္ ေခၚတယ္ ၊ ၾကားလား ” ဟု ကေလးသူငယ္မ်ားကို ခ်စ္ခင္ေသာ ၀ါသနာရွိသည့္အတိုင္း စိတ္ရွည္ လက္ရွည္ ေျခဟန္လက္ဟန္နွင့္ရွင္းလင္းေျပာျပေလ၏။
“ေျခာက္ဆယ့္ေလးျပားေပးရင္ ကြ်န္ေတာ္ ဒီအရုပ္ကေလးကို တကယ္ပဲ ရမလား ၊ ေနာက္ေတာ့ မညာနဲ႔ေနာ္ ဘၾကီးေအာင္” ဟုေျပာရင္း ေသွ်ာင္ဆံျမိတ္ ကေလးကို ခ်ာခ်ာလည္ေအါာင္ ပတ္ရစ္လွ်က္ အိမ္ရွိရာသို႔ရႊင္လန္း ၀မ္းေျမာက္စြာ ခုန္ေပါက္ေျပးလႊား သြားေလ၏။
ေမာင္ခ်စ္သည္ ေန႔လည္ ခ်ိန္ ေက်ာင္းတြင္ မုန္႔ ၀ယ္စားဖို႔ရန္ မိခင္ ေပးလိုက္ေသာ တစ္ျပားတစ္ျပားေသာ အသျပာကို မသံုးရက္၊ မစြဲရက္ဘဲ အက်ၤ ီ သင္ပုန္းေခါင္းတြင္ အေပါက္ငယ္ေဖာက္၍ စုထားသည္မွာ ေျခာက္ျပားမွ် ရေလ၏။ တစ္ထြာမွ် က်ယ္ေသာ မိမိ၀မ္းေခါင္း သမုဒၵရာ အတြက္မူကား ေန႔ဆြမ္းစား ကုလားတက္ေခါက္ခ်ိန္တြင္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဦးေခမာ ေ၀ေသာ ငွက္ေပ်ာသီးတစ္လံုးနွင့္ေက်နပ္ဖူလံုလွ်က္ရွိေလ၏။
ဆင္စြယ္ရုပ္ကေလးသည္ တစ္ေန႔တျခား သားနားေက်ာ့ရွင္း ၍ လာ၏။ သြားကေလးမ်ား ေပၚလုမတတ္ရွိေအာင္ ျပံုးလိုက္ရန္ဟန္ျပင္ ေနေသာ အသြင္သည္ အိပ္ေပ်ာ္ေနေသာ ညအခ်ိန္တြင္ပင္လည္း ေမာင္ခ်စ္မ်က္လံုးတြင္းမွ မထြက္။ ၾကည့္ရဖန္မ်ားေလ အရုပ္ကေလးမွာ လွလာေလ လိုခ်င္စိတ္ပြားလာေလ ျဖစ္ရကား တစ္ေန႔မွ တစ္ျပားတစ္ျပားစုရသည္ကို အလြန္ဖင့္ေႏွးၾကန့္ၾကာသည္ဟု သိလာေလ၏။ ပိုက္ဆံ ရလိုလြန္း၍ ဥပုသ္ ေန႔မ်ား ကိုပင္ စာ သင္ရက္ျဖစ္ပါေစေတာ့ဟု ဆုေတာင္းမိ၏။ တစ္ေပါက္တစ္လမ္းက ဘယ္နည္းနွင့္ပိုက္ဆံရေအာင္ ၾကိဳးစားရပါမည္နည္းဟု ၾကံစည္ျပန္၏။
ထိုစဥ္ အခါ က ကမၻာစစ္ၾကီးအတြင္းျဖစ္၍ ေက်ာက္တံအလြန္ရွား၏ ။ ေမာင္ခ်စ္သည္ အစ္ကိုၾကီးကိုသစ္ ၏ ေက်ာက္သင္ပုန္းကြဲမ်ားကို ေညာင္ေရအိုးစင္မွ ယူ၍ ညဥ့္နက္သန္းေခါင္ မေရွာင္ မွဳိင္းတလူလူ ထြက္ေနေသာ ေရနံဆီမီးခြက္ၾကီး ကို ထြန္းညွိလွ်က္ ခြ်န္ထက္ေသာ ဖဲထီးသံေခ်ာင္းျဖင့္ ေက်ာက္တံတိုက္ေလ၏။ ေက်ာက္တံေရာင္း၍ ပိုက္ဆံေျခာက္ျပားရ၏။ ေက်ာင္းသားၾကီး ဖိုးေတက အနိုင္က်င့္ ၍ မေပးဘဲ ထားေသာ အေၾကြးတစ္ျပားအတြက္ ေတြးမိတိုင္း ေဆြးမိ၏။
တစ္ဆယ့္နွစ္ျပားမွ် ရလာေသာအခါ အက်ီ ၤသင္ပုန္းေခါင္းမွာ မဆန္ ့ေတာ့ျပီ ျဖစ္၍ နွစ္ဖက္ပိတ္ ၾကေသာင္း၀ါးတစ္ဆစ္တြင္ ထိပ္က အေပါက္ေဖာက္ကာ ေ၀လာေခါင္း၊ ေဂ်ာ့ေခါင္း၊ နတ္ဖိုးခြ်န္းစေသာ တံဆိပ္အမိ်ဳးမိ်ဳး ခပ္နွိပ္သည့္ေၾကးျပား ၁၂ျပားတိတိ ကိုသြင္းေလွာင္သိုမွီးထားေလ၏။ နွစ္ဆန္းတစ္ရက္ေန႔က ေဒြးေလးညိဳ ခ်စ္စနိုး၍ ေပးသည့္ သူငယ္ေဖာ္ေမာင္ေထြးက အလိုက္နွစ္ျပားေပး၍ ပိုက္ဆံခ်င္းလဲစဥ္က မလဲရက္ဘဲ တြယ္တာခဲ့သည့္ ထံုးအမွတ္နွင့္ ေဒါင္းပိုက္ဆံ ကေလးကိုလည္း ဖ်ာေအာက္မွ ထုတ္ယူ၍ ေၾကးျပားအေဖာ္မ်ားရွိရာ ေၾကးတိုက္တြင္းသို႔ သြတ္သြင္းလိုက္ေလ၏။ ေၾကးျပားအေရအတြက္ ကုိလည္း ၀ါးေက်ာတြင္ စူးျဖင့္ျခစ္၍ မွတ္သားေလ၏။ “ ပဲဟင္းခ်က္တဲ့ေန႔က တစ္ျပား၊ ဘၾကီးထူးကြဲ်ေပ်ာက္တဲ့ေန႔ကတစ္ျပား” စသည္ျဖင့္ လက္ေခ်ာင္းကေလးမ်ားကို ခ်ိဳးကာ ခ်ိဳးကာ ပိုက္ဆံစာရင္း တြက္ရ စစ္ရသည္မွာ ေန႔စဥ္နွင့္အမွ် ျဖစ္၏။ ေရတံေလွ်ာက္ထဲမွာ ထားရေကာင္းနိုးနိုး၊ သေဘၤာၾကမ္းေပၚမွာ ၀ွက္ရလွ်င္ လံုနိုးနိုးနွင့္ ပိုက္ဆံဘူး ေနရာ က်တ္ေျပာင္းရသည္မွာလည္းအေမာပင္ျဖစ္၏။ အရုပ္ကေလးကိုရလွ်င္ ထည့္ထားဖုိ႔ရန္ ထန္းရြက္ ဖာေခ်ာကေလးကို အမိ်ဳးမိ်ဳး ျပဳျပင္ဆင္ယင္ မြမ္းမံရသည္မွာလည္း မအားပင္ျဖစ္ေလ၏။
ေစ်းသည္ ေဒၚခါဥ၏ ေတာင္းနီထဲ၌ အေငြ႔ေထာင္းေထာင္းနွင့္ ေကာက္ဦးငခ်ိပ္ေပါင္းကို ျမင္ရေသာအခါ သြားရည္ယိုမိ၏။
သို႔ပါေသာ္လည္း ၀ယ္မွရေသာ သြားေရစာတို႔ကို သပိတ္ေမွာက္ေလ၏။ သူငယ္ေဖာ္တို႔ ဖန္ဒိုး၀ယ္၍ ေဂၚလီရိုက္ေသာအခါ ကေလးတို႔ဘာ၀ အမ်ားနည္းတူ ကစားလိုပါေသာ္လည္း မိမိတြင္ ရွိရင္းစြဲ စည္ပတ္သံေခြ အေဟာင္းၾကီးကို ေက်ာင္း၀ိုင္းပတ္လည္တြင္ လွည့္ပတ္ ရိုက္လွ်က္ တစ္ေယာက္ထီးတည္း ေက်နပ္တင္းတိမ္ရေလေတာ့၏။
သို႔ျဖင့္ တစ္ျပားတိုးလွ်င္ တစ္မိ်ဳး၀မ္းသာလ်က္ စုေဆာင္းလာခဲ့ရာ ပိုက္ဆံ ၃၆ ျပား ပိုက္မိေသာေန႔သို႔ေရာက္ေလသတည္း။
ညေန ၄နာရီ ေက်ာင္းလႊတ္ေခါင္းေလာင္းသံသည္ ေမာင္ခ်စ္၏ နွလံုးေသြးကို နွဳိးဆြလိုက္ေလ၏။ ဘုရားရွိခိုးဆံုးခါနီး“အာမ” ဟုဆိုမိလွ်င္ပင္ “ဘေႏၱ” ကိုမေစာင့္နိုင္ဘဲ ထ၍ ေျပးေလရာ အေစာင့္ကိုရင္ၾကီး တစ္ပါးက အလ်င္လိုရေကာင္းမလားဟူ၍ ထိပ္ကို ေဂါင္ေဂါင္ျမည္ေအာင္ ေခါက္လိုက္၏။ အမွဳမထားမိ ၊ လမ္းတြင္ ခလုတ္တိုက္၍ ေျခမကြဲသြားေသာ္လည္း နာရမွန္းမသိ၊ ဦးေအာင္ခ်ာ့ ကနဖ်င္းနားေရာက္ေသာ အခါ အတင္းတိုး၀င္သြားေလ၏။ ေဖာ့ဦးထုပ္ကိုေဆာင္း ေဘာင္းဘီ အျပာ၀တ္လွ်က္ ကြပ္ပ်စ္ထက္တြင္ အခန္႔သားထိုင္ရင္း မင္းသမီးရုပ္ကေလးကို ဘယ္ျပန္ညာျပန္ ပယ္ပယ္နယ္နယ္ ကိုင္တြယ္ၾကည့္ရွုေနေသာ လူၾကီး တစ္ေယာက္ကို ျမင္မွသာ ကိုယ္ရွိန္သတ္၍ ေျပာေနၾကေသာ စကားကို ၾကားမိေလေတာ့၏။
“ဘယ့္နွယ္လဲ ဆရာၾကီးရဲ့၊ က်ဳပ္ေျပာတဲ့အဖိုးနဲ႔ပဲ ေပးလိုက္မယ္ မဟုတ္လား ။ ခင္ဗ်ားတို့ အရပ္မွာ ဒီအရုပ္ကေလးနဲ႔ တန္တဲ့အိမ္ တစ္အိမ္မွ မရွိပါဘူး။ ၀ယ္နိုင္မယ့္လူလည္း ရွိမွာမဟုတ္ပါဘူး”
“မွန္ပါ ၊ ၀န္ေထာက္မင္းဖို႔ဆိုရင္ေတာ့ အလကားေတာင္းလည္း ေပးရမွာပါပဲ။ နို႔ေပမယ့္ အေခ်ာသတ္ အမႊမ္းတင္ဖုိ႔ ေလးငါးရက္ေလာက္ ဆိုင္းေစခ်င္ပါတယ္။ ျပီးရင္ျပီးခ်င္း ၀န္ေထာက္မင္းတုိ႔ဆီကို လာျပီးပို႔ပါ့မယ္”
ထိုမွ်ကိုၾကားရလွ်က္ပင္ ေမာင္ခ်စ္၏ အသည္းနွလံုးအူသိမ္အူမတို႔သည္ ေၾကြက်မတတ္ ျဖစ္ေလ၏။ အရုပ္ကေလးကို အတင္းလု၍ ေျပးလိုေသာစိတ္ ေပၚလာေသာ္လည္း ၀န္ေထာက္မင္းဟု ၾကားရရံုမွ်နွင့္ပင္ ရင္ဒူးတုန္ ေနရေသာ ေမာင္ခ်စ္မွာ အဘယ္သို႔ ၀ံ့ရဲပါအံ့နည္း။ ခါးၾကားကေျခာက္လံုးျပဴး ေသနတ္သည္ လည္းေမာင္ခ်စ္၏ အၾကံကို သိသည့္အလားေမာင္ခ်စ္ဆီသို႔ စိမ္းစိမ္းလွည့္၍ ေျခာက္လွန့္ေမာင္းနွင္ေလ၏။ ၀ဲလာေသာ မ်က္ရည္ကို အနိုင္နိုင္ထိန္း၍ မိမိဘက္သို႔ ေက်ာခိုင္းေနေသာ ဆင္စြယ္ေဒ၀ီကေလးကို ေနာက္ဆံုးၾကည့္ၾကည့္လွ်က္ ထြက္လာေလ၏။
လမ္းၾကားငယ္တစ္ခုအတြင္းမွ“ ဟိုေကာင္ကေလး ညိဳတိုတို တို႔ကို ၾကိဳက္လို႔ငို ၊ နင္ငိုေပမယ့္အလကား ၊ တို႔အေမက မေပးစား” ဟု ထြက္ေပၚလာေသာ ေတးသံသည္ ေတးဆိုသူအား နွလံုးပြားဖြယ္ပင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေမာင္ခ်စ္၏ နွလံုးသားကိုကား ဓါးပါးနွင့္မႊမ္းလိုက္ေလေတာ့သတည္း။
၁၅ရက္မွ် ၾကာေသာအခါ ေခါင္းထက္တြင္ သဘက္ ကိုယ္စီတင္ထားေသာ မိန္းမၾကီးတစ္စုနွင့္ေယာက္်ားၾကီးတစ္ေယာက္တို႔
ေမာင္ခ်စ္တို႔၏ ေျခာက္ေသြ႔ေသာ ျခံကေလးအတြင္းသို႔ ၀င္သြားသည္ကို ျမင္ရပါသည္။ အိမ္ေရွ႔ ေခြးကတက္ကို တက္မိလွ်င္ပင္ တိုင္ဖံုးနား၌ မ်က္ရည္ စက္လက္ ဦးဆံဖားလ်ားနွင့္ထိုင္ေနေသာ မိန္းမတစ္ဦးသည္ ေယာက္်ားၾကီး၏ ေျခစံုကိုေျပးဖက္လွ်က္ “အမေလး ကိုရင္ေအာင္ရဲ့၊ ေမာင္ခ်စ္ ျဖစ္ပ်က္ပံုေတြ ျမင္၀ံ့ေသးရဲ့လားရွင္။ ေမာင္ခ်စ္ေရ။ အေမ့သားၾကီးရဲ႕ အေမလိုက္ခဲ့မယ္ကြယ့္ေနာ္။ ဟီးဟီး” ဟုဟစ္ေအာ္ ေျပာဆို ငိုေၾကြးျမည္တမ္း ေလ၏။ ဦးေအာင္ခ်ာလည္း ေမာင္ခ်စ္အေလာင္းနားတြင္ မလွဳပ္မယွက္ ထိုင္ေနေသာ ေမာင္ခ်စ္ဖခင္အား“ ဘယ့္နွယ္ျဖစ္ရတာလဲ ေမာင္ဖိုးေငြရဲ့၊ ကိုရင္လည္းျမိဳ႔တက္သြားတာ ဆယ့္ေလးငါးရက္ၾကာသြားလို႔ ဘာသတင္းမွ မၾကားမိဘူး ။ အခုျပန္ေရာက္ေရာက္ခ်င္းပဲ အိမ္မွာထိုင္ေတာင္ မထိုင္ခဲ့ဘဲ ေျပးလာခဲ့တာပဲကြယ့္” ဟု ေျပာေလ၏။
“ကိုရင္ရယ္၊ ဘာေရာဂါရယ္လို႔လဲ မေျပာတတ္ပါဘူး ။ တမွဳိင္မွိုင္ တေတြေတြနဲ႔ ထမင္းမစား ၊ ဟင္းမစား၊ တစ္ခါတေလ သူ႔အေမေကြ်းလို႔ ဆန္ျပဳတ္ကေလးတစ္ဇြန္းေလာက္၀င္သြားေပမယ့္ ခ်က္ခ်င္းအန္ပစ္လိုက္တာပဲ၊ ပေယာဂ ဆိိုလုိ႔ ဆရာၾသ ေခၚျပပါလည္း ဘာမွမထူးျခားဘူး။ ကေလးကို ညွင္းဆဲသလိုသာ ျဖစ္ေနတာပဲ။ ေမးလို႔လည္းမေျပာဘူး။ မေန႔ညကေတာ့ သူ႔အေမကိုေခၚျပီး သူစုထားတဲ့ ပိုက္ဆံ ငါးမူးနွစ္ျပားကို သူ႔ဆရာေတာ္ကို လွဴလိုက္ပါလို႔ မွာျပီးေတာ့ ကိုရင္ေအာင္ကို ေမးတာပဲ။ ျမိဳ႔သြားတယ္လို႔ေျပာေတာ့ အတန္ၾကာၾကာ ဘာမွမေျပာပဲ ေမာေနျပီး “ဘၾကီးေအာင္ညာတယ္” လို႔ မပီတပီေျပာရင္းအသက္ေပ်ာက္သြားတာပဲ” ဟု ေျပာ၍ လံုခ်ည္စျဖင့္ မ်က္ရည္သုတ္ေလ၏။ ဦးေအာင္ခ်ာလည္း စဥ္းစား၍ အေၾကာင္းရင္းကို ရိပ္မိေသာအခါ မ်က္နွာညိွဳးငယ္၍ သြားေလေတာ့သတည္း။
ယခုအခါ တြင္ကား……. ရြာကေလးအေနာက္ဘက္ ႏြားစားက်က္အနီး ထိမ္ပင္ၾကီးေတာင္ယြန္းရွိ သခ်ၤ ိဳင္းကုန္း ထက္တြင္ ထီးထီးေသာ အုတ္ဂူ ကေလးတစ္ခု ကိုေတြ ့နိုင္ပါသည္။ “အခ်စ္ဂူ” ဟူ၍ လည္းေကာင္း “ေမာင္ခ်စ္ဂူ” ဟူ၍လည္းေကာင္း အမည္နွစ္မ်ိဳးျဖင့္ ေခၚၾကရာ မည္သည္ကို အမွန္ဟူ၍ မေျပာနိုင္ပါ ။ ဂူကေလး၏ အေရွ႔မ်က္နွာ လွဳိဏ္ေပါက္ကေလး ထဲတြင္ ကြ်ဲေက်ာင္းသား ၊ ႏြားေက်ာင္းသား တို႔၏ လက္ခ်က္ေၾကာင့္ က်ိဳးပဲ႔ ပ်က္စီးေနေသာ အရုပ္ကေလးတစ္စံုကို ေတြ႔နိုင္ပါေသးသည္။
လိုဏ္၀ အဂၤေတတြင္ သြင္းနွံထားေသာ ေက်ာက္ျပားငယ္ထက္တြင္ကား “လုိ၍ မရေသာ ဆင္းရဲ” ဟု စာတန္းထိုးထားပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္၏ ဘိုးေအအား ေမးျမန္းၾကည့္ရာ သံုးနွစ္ေလာက္က ပ်ံလြန္ေတာ္မူသြားေသာ ေတာထြက္ၾကီး ဦးဣႏၵ ၏ လက္ရာျဖစ္သည္ဟု သာမန္မွ်သာ သိရပါသတည္း။
မင္းသု၀ဏ္ (၁၉၃၁ ခု မတ္လ)
“အေ႔ရွေက်ာင္းသား သူေတာင္းစား၊ လည္ေပၚေက်ာင္းသား အေကာင္းစား ၊ ေက်ာက္မီးေသြးမို႔ မဲသကို ၊ တို႔ေက်ာင္းသားမို႔ရဲသကို ၊ ေဟ့ လာေမာင္ရို႔၀ါး” ဟု အားရပါးရ ဆူညံစြာေအာ္ဟစ္ေျပးလႊားလာၾကေသာ ကေလးတစ္စုသည္ကား လည္ေပၚဘုန္းၾကီးေက်ာင္းသား ကေလးမ်ားျဖစ္ၾက၏။ ၄င္းတို႔ ေက်ာဘက္ တင္းခ်လယ္တစ္ကြက္
ေလာက္အကြာတြင္ ခ်ည္လံုခ်ည္ကို ပ်ာတာ ကြင္းသိုင္း၍ သင္တိုင္းအက်ၤ ီကို ေရာ့ရိေရာ့ရဲ ၀တ္လွ်က္ ေခါင္းငိုက္ဆိုက္နွင့္ တစ္လွမ္းခ်င္း လာေနေသာ ေမာင္ခ်စ္သည္ “ဧ၀ံ ေမသုတံ ဧကံ သမယံ” ဟု တတြတ္တြတ္ ရြတ္လွ်က္ ရွိ၏။
ေဆးတစ္အိုးကြ်မ္းေလာက္အၾကာတြင္ အေရွ႔သို႔ လွမ္းၾကည့္လိုက္ရာ ပန္းပုဆရာၾကီး ဦးေအာင္ခ်ာ၏ ကနဖ်င္းတဲ၌ ေက်ာင္းသားသူငယ္ခ်င္းမ်ား ၀ိုင္းအံုေနသည္ကို ေတြ ့ရေလ၏။ မိမိသည္လည္း အေၾကာင္းကို သိလိုေသာေၾကာင့္ ေျပးသြားတိုး၀င္ ၾကည့္ရွုေလ၏။
ဦးေအာင္ခ်ာသည ္ဆင္စြယ္မင္းသမီးရုပ္ကေလးတစ္ခုကို ထုလွ်က္ရွိ၏။ ထုလုပ္စျဖစ္၍ ရုပ္လံုးေပၚယံုမွ်ပင္ ရွိေသးေသာ္လည္း အရုပ္ကေလးမွာ ႏြဲ႔ေနွာင္းျဖဴေဖြး ခ်စ္စရာကေလးျဖစ္ေပ၏။ အတန္ၾကာ ေသာအခါ ေမာင္ေထြး ၊ ေမာင္ေခြး၊ ဘိုးစ ၊ ဘိုးလွတို႔တစ္စု ထျပန္သြားေလ၏။
ေမာင္ခ်စ္ကား ေျမၾကီးေပၚတြင္ ဒူးေထာက္၍ ကြပ္ပ်စ္ခါးပန္းတြင္ ေမးတင္ျပီးလွ်င္ အေငးသားၾကည့္လွ်က္ပင္ ရွိေသး၏။
“ဘၾကီးေအာင္ ၊ ဒီ မင္းသမီးရုပ္ကေလးကို ဘယ္သူ႔ေပးဖို႔ ထုေနတာလဲဟင္” ဟု မ်က္စိကေလး ေပကလပ္ လုပ္ ၍ ေမးေလ၏။
ေဆာက္ပုတ္ ႏွင့္ ေဆာက္ကေလးကို အသာခ်၍ ေဆာက္ပံုးထဲတြင္ ေဆးလိပ္တို စမ္းေနေသာ ဦးေအာင္ခ်ာက “ ငါ့တူလိုခ်င္လုိ႔လား ၊ ေငြတစ္က်ပ္ ယူခဲ့ရင္ ဘၾကီးေပးမယ္သိလား” ဟု အမွတ္မဲ႔ေျပာလိုက္ေသာအခါ မ်က္ေမွာင္ၾကံဳ႔ရင္း ေခါင္းကုတ္လွ်က္ “ေငြတစ္က်ပ္ ဆိုတာ ဘယ္နွစ္ျပားလဲ ဘၾကီးေအာင္ရဲ့” ဟု ေမးျပန္ေလ၏။
ပန္းပုဆရာၾကီးလည္း ေဆးလိပ္ကို ခ်၍ လက္၀ါးနွစ္ဖက္ ေထာင္ျပလွ်က္ “ဆယ္ျပား ဆယ္ျပား ေျခာက္ခါ၊ ေနာက္ျပီးေတာ့ ေလးျပား ထည့္ ၊ ေပါင္း ေျခာက္ဆယ္နဲ့ ေလးျပား ၊ အဲသေလာက္ကို တစ္က်ပ္ ေခၚတယ္ ၊ ၾကားလား ” ဟု ကေလးသူငယ္မ်ားကို ခ်စ္ခင္ေသာ ၀ါသနာရွိသည့္အတိုင္း စိတ္ရွည္ လက္ရွည္ ေျခဟန္လက္ဟန္နွင့္ရွင္းလင္းေျပာျပေလ၏။
“ေျခာက္ဆယ့္ေလးျပားေပးရင္ ကြ်န္ေတာ္ ဒီအရုပ္ကေလးကို တကယ္ပဲ ရမလား ၊ ေနာက္ေတာ့ မညာနဲ႔ေနာ္ ဘၾကီးေအာင္” ဟုေျပာရင္း ေသွ်ာင္ဆံျမိတ္ ကေလးကို ခ်ာခ်ာလည္ေအါာင္ ပတ္ရစ္လွ်က္ အိမ္ရွိရာသို႔ရႊင္လန္း ၀မ္းေျမာက္စြာ ခုန္ေပါက္ေျပးလႊား သြားေလ၏။
ေမာင္ခ်စ္သည္ ေန႔လည္ ခ်ိန္ ေက်ာင္းတြင္ မုန္႔ ၀ယ္စားဖို႔ရန္ မိခင္ ေပးလိုက္ေသာ တစ္ျပားတစ္ျပားေသာ အသျပာကို မသံုးရက္၊ မစြဲရက္ဘဲ အက်ၤ ီ သင္ပုန္းေခါင္းတြင္ အေပါက္ငယ္ေဖာက္၍ စုထားသည္မွာ ေျခာက္ျပားမွ် ရေလ၏။ တစ္ထြာမွ် က်ယ္ေသာ မိမိ၀မ္းေခါင္း သမုဒၵရာ အတြက္မူကား ေန႔ဆြမ္းစား ကုလားတက္ေခါက္ခ်ိန္တြင္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဦးေခမာ ေ၀ေသာ ငွက္ေပ်ာသီးတစ္လံုးနွင့္ေက်နပ္ဖူလံုလွ်က္ရွိေလ၏။
ဆင္စြယ္ရုပ္ကေလးသည္ တစ္ေန႔တျခား သားနားေက်ာ့ရွင္း ၍ လာ၏။ သြားကေလးမ်ား ေပၚလုမတတ္ရွိေအာင္ ျပံုးလိုက္ရန္ဟန္ျပင္ ေနေသာ အသြင္သည္ အိပ္ေပ်ာ္ေနေသာ ညအခ်ိန္တြင္ပင္လည္း ေမာင္ခ်စ္မ်က္လံုးတြင္းမွ မထြက္။ ၾကည့္ရဖန္မ်ားေလ အရုပ္ကေလးမွာ လွလာေလ လိုခ်င္စိတ္ပြားလာေလ ျဖစ္ရကား တစ္ေန႔မွ တစ္ျပားတစ္ျပားစုရသည္ကို အလြန္ဖင့္ေႏွးၾကန့္ၾကာသည္ဟု သိလာေလ၏။ ပိုက္ဆံ ရလိုလြန္း၍ ဥပုသ္ ေန႔မ်ား ကိုပင္ စာ သင္ရက္ျဖစ္ပါေစေတာ့ဟု ဆုေတာင္းမိ၏။ တစ္ေပါက္တစ္လမ္းက ဘယ္နည္းနွင့္ပိုက္ဆံရေအာင္ ၾကိဳးစားရပါမည္နည္းဟု ၾကံစည္ျပန္၏။
ထိုစဥ္ အခါ က ကမၻာစစ္ၾကီးအတြင္းျဖစ္၍ ေက်ာက္တံအလြန္ရွား၏ ။ ေမာင္ခ်စ္သည္ အစ္ကိုၾကီးကိုသစ္ ၏ ေက်ာက္သင္ပုန္းကြဲမ်ားကို ေညာင္ေရအိုးစင္မွ ယူ၍ ညဥ့္နက္သန္းေခါင္ မေရွာင္ မွဳိင္းတလူလူ ထြက္ေနေသာ ေရနံဆီမီးခြက္ၾကီး ကို ထြန္းညွိလွ်က္ ခြ်န္ထက္ေသာ ဖဲထီးသံေခ်ာင္းျဖင့္ ေက်ာက္တံတိုက္ေလ၏။ ေက်ာက္တံေရာင္း၍ ပိုက္ဆံေျခာက္ျပားရ၏။ ေက်ာင္းသားၾကီး ဖိုးေတက အနိုင္က်င့္ ၍ မေပးဘဲ ထားေသာ အေၾကြးတစ္ျပားအတြက္ ေတြးမိတိုင္း ေဆြးမိ၏။
တစ္ဆယ့္နွစ္ျပားမွ် ရလာေသာအခါ အက်ီ ၤသင္ပုန္းေခါင္းမွာ မဆန္ ့ေတာ့ျပီ ျဖစ္၍ နွစ္ဖက္ပိတ္ ၾကေသာင္း၀ါးတစ္ဆစ္တြင္ ထိပ္က အေပါက္ေဖာက္ကာ ေ၀လာေခါင္း၊ ေဂ်ာ့ေခါင္း၊ နတ္ဖိုးခြ်န္းစေသာ တံဆိပ္အမိ်ဳးမိ်ဳး ခပ္နွိပ္သည့္ေၾကးျပား ၁၂ျပားတိတိ ကိုသြင္းေလွာင္သိုမွီးထားေလ၏။ နွစ္ဆန္းတစ္ရက္ေန႔က ေဒြးေလးညိဳ ခ်စ္စနိုး၍ ေပးသည့္ သူငယ္ေဖာ္ေမာင္ေထြးက အလိုက္နွစ္ျပားေပး၍ ပိုက္ဆံခ်င္းလဲစဥ္က မလဲရက္ဘဲ တြယ္တာခဲ့သည့္ ထံုးအမွတ္နွင့္ ေဒါင္းပိုက္ဆံ ကေလးကိုလည္း ဖ်ာေအာက္မွ ထုတ္ယူ၍ ေၾကးျပားအေဖာ္မ်ားရွိရာ ေၾကးတိုက္တြင္းသို႔ သြတ္သြင္းလိုက္ေလ၏။ ေၾကးျပားအေရအတြက္ ကုိလည္း ၀ါးေက်ာတြင္ စူးျဖင့္ျခစ္၍ မွတ္သားေလ၏။ “ ပဲဟင္းခ်က္တဲ့ေန႔က တစ္ျပား၊ ဘၾကီးထူးကြဲ်ေပ်ာက္တဲ့ေန႔ကတစ္ျပား” စသည္ျဖင့္ လက္ေခ်ာင္းကေလးမ်ားကို ခ်ိဳးကာ ခ်ိဳးကာ ပိုက္ဆံစာရင္း တြက္ရ စစ္ရသည္မွာ ေန႔စဥ္နွင့္အမွ် ျဖစ္၏။ ေရတံေလွ်ာက္ထဲမွာ ထားရေကာင္းနိုးနိုး၊ သေဘၤာၾကမ္းေပၚမွာ ၀ွက္ရလွ်င္ လံုနိုးနိုးနွင့္ ပိုက္ဆံဘူး ေနရာ က်တ္ေျပာင္းရသည္မွာလည္းအေမာပင္ျဖစ္၏။ အရုပ္ကေလးကိုရလွ်င္ ထည့္ထားဖုိ႔ရန္ ထန္းရြက္ ဖာေခ်ာကေလးကို အမိ်ဳးမိ်ဳး ျပဳျပင္ဆင္ယင္ မြမ္းမံရသည္မွာလည္း မအားပင္ျဖစ္ေလ၏။
ေစ်းသည္ ေဒၚခါဥ၏ ေတာင္းနီထဲ၌ အေငြ႔ေထာင္းေထာင္းနွင့္ ေကာက္ဦးငခ်ိပ္ေပါင္းကို ျမင္ရေသာအခါ သြားရည္ယိုမိ၏။
သို႔ပါေသာ္လည္း ၀ယ္မွရေသာ သြားေရစာတို႔ကို သပိတ္ေမွာက္ေလ၏။ သူငယ္ေဖာ္တို႔ ဖန္ဒိုး၀ယ္၍ ေဂၚလီရိုက္ေသာအခါ ကေလးတို႔ဘာ၀ အမ်ားနည္းတူ ကစားလိုပါေသာ္လည္း မိမိတြင္ ရွိရင္းစြဲ စည္ပတ္သံေခြ အေဟာင္းၾကီးကို ေက်ာင္း၀ိုင္းပတ္လည္တြင္ လွည့္ပတ္ ရိုက္လွ်က္ တစ္ေယာက္ထီးတည္း ေက်နပ္တင္းတိမ္ရေလေတာ့၏။
သို႔ျဖင့္ တစ္ျပားတိုးလွ်င္ တစ္မိ်ဳး၀မ္းသာလ်က္ စုေဆာင္းလာခဲ့ရာ ပိုက္ဆံ ၃၆ ျပား ပိုက္မိေသာေန႔သို႔ေရာက္ေလသတည္း။
ညေန ၄နာရီ ေက်ာင္းလႊတ္ေခါင္းေလာင္းသံသည္ ေမာင္ခ်စ္၏ နွလံုးေသြးကို နွဳိးဆြလိုက္ေလ၏။ ဘုရားရွိခိုးဆံုးခါနီး“အာမ” ဟုဆိုမိလွ်င္ပင္ “ဘေႏၱ” ကိုမေစာင့္နိုင္ဘဲ ထ၍ ေျပးေလရာ အေစာင့္ကိုရင္ၾကီး တစ္ပါးက အလ်င္လိုရေကာင္းမလားဟူ၍ ထိပ္ကို ေဂါင္ေဂါင္ျမည္ေအာင္ ေခါက္လိုက္၏။ အမွဳမထားမိ ၊ လမ္းတြင္ ခလုတ္တိုက္၍ ေျခမကြဲသြားေသာ္လည္း နာရမွန္းမသိ၊ ဦးေအာင္ခ်ာ့ ကနဖ်င္းနားေရာက္ေသာ အခါ အတင္းတိုး၀င္သြားေလ၏။ ေဖာ့ဦးထုပ္ကိုေဆာင္း ေဘာင္းဘီ အျပာ၀တ္လွ်က္ ကြပ္ပ်စ္ထက္တြင္ အခန္႔သားထိုင္ရင္း မင္းသမီးရုပ္ကေလးကို ဘယ္ျပန္ညာျပန္ ပယ္ပယ္နယ္နယ္ ကိုင္တြယ္ၾကည့္ရွုေနေသာ လူၾကီး တစ္ေယာက္ကို ျမင္မွသာ ကိုယ္ရွိန္သတ္၍ ေျပာေနၾကေသာ စကားကို ၾကားမိေလေတာ့၏။
“ဘယ့္နွယ္လဲ ဆရာၾကီးရဲ့၊ က်ဳပ္ေျပာတဲ့အဖိုးနဲ႔ပဲ ေပးလိုက္မယ္ မဟုတ္လား ။ ခင္ဗ်ားတို့ အရပ္မွာ ဒီအရုပ္ကေလးနဲ႔ တန္တဲ့အိမ္ တစ္အိမ္မွ မရွိပါဘူး။ ၀ယ္နိုင္မယ့္လူလည္း ရွိမွာမဟုတ္ပါဘူး”
“မွန္ပါ ၊ ၀န္ေထာက္မင္းဖို႔ဆိုရင္ေတာ့ အလကားေတာင္းလည္း ေပးရမွာပါပဲ။ နို႔ေပမယ့္ အေခ်ာသတ္ အမႊမ္းတင္ဖုိ႔ ေလးငါးရက္ေလာက္ ဆိုင္းေစခ်င္ပါတယ္။ ျပီးရင္ျပီးခ်င္း ၀န္ေထာက္မင္းတုိ႔ဆီကို လာျပီးပို႔ပါ့မယ္”
ထိုမွ်ကိုၾကားရလွ်က္ပင္ ေမာင္ခ်စ္၏ အသည္းနွလံုးအူသိမ္အူမတို႔သည္ ေၾကြက်မတတ္ ျဖစ္ေလ၏။ အရုပ္ကေလးကို အတင္းလု၍ ေျပးလိုေသာစိတ္ ေပၚလာေသာ္လည္း ၀န္ေထာက္မင္းဟု ၾကားရရံုမွ်နွင့္ပင္ ရင္ဒူးတုန္ ေနရေသာ ေမာင္ခ်စ္မွာ အဘယ္သို႔ ၀ံ့ရဲပါအံ့နည္း။ ခါးၾကားကေျခာက္လံုးျပဴး ေသနတ္သည္ လည္းေမာင္ခ်စ္၏ အၾကံကို သိသည့္အလားေမာင္ခ်စ္ဆီသို႔ စိမ္းစိမ္းလွည့္၍ ေျခာက္လွန့္ေမာင္းနွင္ေလ၏။ ၀ဲလာေသာ မ်က္ရည္ကို အနိုင္နိုင္ထိန္း၍ မိမိဘက္သို႔ ေက်ာခိုင္းေနေသာ ဆင္စြယ္ေဒ၀ီကေလးကို ေနာက္ဆံုးၾကည့္ၾကည့္လွ်က္ ထြက္လာေလ၏။
လမ္းၾကားငယ္တစ္ခုအတြင္းမွ“ ဟိုေကာင္ကေလး ညိဳတိုတို တို႔ကို ၾကိဳက္လို႔ငို ၊ နင္ငိုေပမယ့္အလကား ၊ တို႔အေမက မေပးစား” ဟု ထြက္ေပၚလာေသာ ေတးသံသည္ ေတးဆိုသူအား နွလံုးပြားဖြယ္ပင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေမာင္ခ်စ္၏ နွလံုးသားကိုကား ဓါးပါးနွင့္မႊမ္းလိုက္ေလေတာ့သတည္း။
၁၅ရက္မွ် ၾကာေသာအခါ ေခါင္းထက္တြင္ သဘက္ ကိုယ္စီတင္ထားေသာ မိန္းမၾကီးတစ္စုနွင့္ေယာက္်ားၾကီးတစ္ေယာက္တို႔
ေမာင္ခ်စ္တို႔၏ ေျခာက္ေသြ႔ေသာ ျခံကေလးအတြင္းသို႔ ၀င္သြားသည္ကို ျမင္ရပါသည္။ အိမ္ေရွ႔ ေခြးကတက္ကို တက္မိလွ်င္ပင္ တိုင္ဖံုးနား၌ မ်က္ရည္ စက္လက္ ဦးဆံဖားလ်ားနွင့္ထိုင္ေနေသာ မိန္းမတစ္ဦးသည္ ေယာက္်ားၾကီး၏ ေျခစံုကိုေျပးဖက္လွ်က္ “အမေလး ကိုရင္ေအာင္ရဲ့၊ ေမာင္ခ်စ္ ျဖစ္ပ်က္ပံုေတြ ျမင္၀ံ့ေသးရဲ့လားရွင္။ ေမာင္ခ်စ္ေရ။ အေမ့သားၾကီးရဲ႕ အေမလိုက္ခဲ့မယ္ကြယ့္ေနာ္။ ဟီးဟီး” ဟုဟစ္ေအာ္ ေျပာဆို ငိုေၾကြးျမည္တမ္း ေလ၏။ ဦးေအာင္ခ်ာလည္း ေမာင္ခ်စ္အေလာင္းနားတြင္ မလွဳပ္မယွက္ ထိုင္ေနေသာ ေမာင္ခ်စ္ဖခင္အား“ ဘယ့္နွယ္ျဖစ္ရတာလဲ ေမာင္ဖိုးေငြရဲ့၊ ကိုရင္လည္းျမိဳ႔တက္သြားတာ ဆယ့္ေလးငါးရက္ၾကာသြားလို႔ ဘာသတင္းမွ မၾကားမိဘူး ။ အခုျပန္ေရာက္ေရာက္ခ်င္းပဲ အိမ္မွာထိုင္ေတာင္ မထိုင္ခဲ့ဘဲ ေျပးလာခဲ့တာပဲကြယ့္” ဟု ေျပာေလ၏။
“ကိုရင္ရယ္၊ ဘာေရာဂါရယ္လို႔လဲ မေျပာတတ္ပါဘူး ။ တမွဳိင္မွိုင္ တေတြေတြနဲ႔ ထမင္းမစား ၊ ဟင္းမစား၊ တစ္ခါတေလ သူ႔အေမေကြ်းလို႔ ဆန္ျပဳတ္ကေလးတစ္ဇြန္းေလာက္၀င္သြားေပမယ့္ ခ်က္ခ်င္းအန္ပစ္လိုက္တာပဲ၊ ပေယာဂ ဆိိုလုိ႔ ဆရာၾသ ေခၚျပပါလည္း ဘာမွမထူးျခားဘူး။ ကေလးကို ညွင္းဆဲသလိုသာ ျဖစ္ေနတာပဲ။ ေမးလို႔လည္းမေျပာဘူး။ မေန႔ညကေတာ့ သူ႔အေမကိုေခၚျပီး သူစုထားတဲ့ ပိုက္ဆံ ငါးမူးနွစ္ျပားကို သူ႔ဆရာေတာ္ကို လွဴလိုက္ပါလို႔ မွာျပီးေတာ့ ကိုရင္ေအာင္ကို ေမးတာပဲ။ ျမိဳ႔သြားတယ္လို႔ေျပာေတာ့ အတန္ၾကာၾကာ ဘာမွမေျပာပဲ ေမာေနျပီး “ဘၾကီးေအာင္ညာတယ္” လို႔ မပီတပီေျပာရင္းအသက္ေပ်ာက္သြားတာပဲ” ဟု ေျပာ၍ လံုခ်ည္စျဖင့္ မ်က္ရည္သုတ္ေလ၏။ ဦးေအာင္ခ်ာလည္း စဥ္းစား၍ အေၾကာင္းရင္းကို ရိပ္မိေသာအခါ မ်က္နွာညိွဳးငယ္၍ သြားေလေတာ့သတည္း။
ယခုအခါ တြင္ကား……. ရြာကေလးအေနာက္ဘက္ ႏြားစားက်က္အနီး ထိမ္ပင္ၾကီးေတာင္ယြန္းရွိ သခ်ၤ ိဳင္းကုန္း ထက္တြင္ ထီးထီးေသာ အုတ္ဂူ ကေလးတစ္ခု ကိုေတြ ့နိုင္ပါသည္။ “အခ်စ္ဂူ” ဟူ၍ လည္းေကာင္း “ေမာင္ခ်စ္ဂူ” ဟူ၍လည္းေကာင္း အမည္နွစ္မ်ိဳးျဖင့္ ေခၚၾကရာ မည္သည္ကို အမွန္ဟူ၍ မေျပာနိုင္ပါ ။ ဂူကေလး၏ အေရွ႔မ်က္နွာ လွဳိဏ္ေပါက္ကေလး ထဲတြင္ ကြ်ဲေက်ာင္းသား ၊ ႏြားေက်ာင္းသား တို႔၏ လက္ခ်က္ေၾကာင့္ က်ိဳးပဲ႔ ပ်က္စီးေနေသာ အရုပ္ကေလးတစ္စံုကို ေတြ႔နိုင္ပါေသးသည္။
လိုဏ္၀ အဂၤေတတြင္ သြင္းနွံထားေသာ ေက်ာက္ျပားငယ္ထက္တြင္ကား “လုိ၍ မရေသာ ဆင္းရဲ” ဟု စာတန္းထိုးထားပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္၏ ဘိုးေအအား ေမးျမန္းၾကည့္ရာ သံုးနွစ္ေလာက္က ပ်ံလြန္ေတာ္မူသြားေသာ ေတာထြက္ၾကီး ဦးဣႏၵ ၏ လက္ရာျဖစ္သည္ဟု သာမန္မွ်သာ သိရပါသတည္း။
မင္းသု၀ဏ္ (၁၉၃၁ ခု မတ္လ)
ေနာက္မ်ားတြင္လည္းအလ်ဥ္းသင့္စိတ္ပါလွ်င္ပါသလို ဆရာၾကီးမ်ား၏ ဂႏၱ၀င္လက္ရာမ်ားအား ေဖာ္ျပေပးပါမည္။
